Theo Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), nhà ở xã hội luôn được coi là phân khúc quan trọng, mang lại cơ hội an cư cho những người dân có thu nhập trung bình, khá. Tuy nhiên, dù có nhiều tiềm năng và triển vọng, quá trình phát triển nhà ở xã hội tại Việt Nam vẫn đang gặp phải không ít khó khăn. Mặc dù Luật Nhà ở 2023 đã tạo ra hành lang pháp lý mới và nhiều cơ hội, nhưng để biến giấc mơ sở hữu nhà ở xã hội trở thành hiện thực, còn nhiều vấn đề cần giải quyết.

Theo TS. Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch VARS, trong quá trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội, thực tế vẫn còn nhiều khó khăn, trăn trở bởi nhiều lý do.

TS. Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, Chủ tịch VARS.

Thứ nhất, một trong những nút thắt lớn nhất trong việc phát triển nhà ở xã hội là vấn đề đất đai. Dù có quy định yêu cầu các địa phương chủ động bố trí quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội, thực tế hầu hết các doanh nghiệp bất động sản đều phải "tự bơi". Việc giải phóng mặt bằng luôn là một công đoạn tốn thời gian và chi phí lớn. Các doanh nghiệp không chỉ phải lo chi phí đền bù mà còn gặp khó khăn trong việc hoàn thành thủ tục pháp lý liên quan đến đất đai.

Giải quyết vấn đề này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa nhà nước và doanh nghiệp. Nhà nước cần đóng vai trò chủ động trong việc thu hồi đất và giao cho các doanh nghiệp thực hiện dự án. Cách tiếp cận này không chỉ giảm bớt gánh nặng cho doanh nghiệp mà còn giúp rút ngắn thời gian triển khai dự án, thúc đẩy tiến độ phát triển nhà ở xã hội.

Thứ hai, mặc dù nhà ở xã hội là một dự án ưu tiên, nhưng quy trình thủ tục liên quan đến đầu tư và triển khai nhà ở xã hội vẫn chưa có sự khác biệt rõ rệt so với các dự án nhà ở thương mại. Các thủ tục phức tạp và nhiều bước kiểm tra gây khó khăn cho doanh nghiệp, làm kéo dài thời gian thực hiện dự án.

Để giải quyết vấn đề này, cần phải có những quy định đặc thù riêng cho nhà ở xã hội, với các thủ tục đơn giản hóa và quy trình rút ngắn thời gian. Cắt giảm một số bước không cần thiết và tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng sẽ là giải pháp hiệu quả để đẩy nhanh tiến độ xây dựng nhà ở xã hội. Chính quyền địa phương cũng cần được trao quyền mạnh mẽ hơn trong việc duyệt các thủ tục hành chính để giảm thiểu sự trì trệ.

Thứ ba, yếu tố không thể thiếu khi nói đến phát triển nhà ở xã hội là nguồn vốn. Mặc dù các gói tín dụng ưu đãi đã được triển khai để hỗ trợ cả chủ đầu tư và người dân vay mua nhà, nhưng tỷ lệ giải ngân gói tín dụng này vẫn ở mức rất thấp, chưa tới 2%. Nguyên nhân chính là thủ tục xét duyệt tín dụng phức tạp, yêu cầu qua nhiều cấp, khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc huy động vốn.

Yếu tố không thể thiếu khi nói đến phát triển nhà ở xã hội là nguồn vốn.

Để tháo gỡ khó khăn này, cần có sự đơn giản hóa thủ tục vay vốn, đồng thời mở rộng các kênh tín dụng để doanh nghiệp và người dân có thể dễ dàng tiếp cận. Nhà nước cần xem xét việc giảm lãi suất, gia hạn thời gian vay, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải ngân nhanh chóng, đảm bảo các dự án nhà ở xã hội không bị đình trệ vì thiếu vốn.

Thứ tư, một trong những yếu tố quan trọng giúp phát triển nhà ở xã hội chính là đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ. Việc mở rộng nhóm đối tượng đủ điều kiện mua nhà ở xã hội và nâng mức thu nhập tối đa lên 15 triệu đồng/người/tháng là một bước tiến lớn. Tuy nhiên, vẫn cần có những điều chỉnh để đảm bảo công bằng và hiệu quả.

Hiện nay, các quy định về đối tượng tham gia vào chính sách nhà ở xã hội còn khá phức tạp và thiếu sự đồng nhất. Các quy định về thu nhập tối thiểu, hộ khẩu hay các nhóm đối tượng chưa thực sự linh hoạt, khiến nhiều người lao động không đủ điều kiện tiếp cận. Việc rà soát và điều chỉnh chính sách để phù hợp với thực tế đời sống và tình hình lao động là cần thiết để nhà ở xã hội thực sự trở thành cơ hội cho người dân có thu nhập thấp.

Thứ năm, một trong những lo ngại lớn của người dân khi tìm hiểu về nhà ở xã hội là chất lượng công trình. Nhiều người vẫn có suy nghĩ rằng nhà ở xã hội thường có chất lượng thấp, thiếu tiện ích và nhanh xuống cấp. Điều này có thể dẫn đến sự e ngại và khó khăn trong việc thu hút người dân mua nhà.

Để thay đổi nhận thức này, các cơ quan chức năng cần đưa ra các tiêu chuẩn chất lượng chặt chẽ đối với các dự án nhà ở xã hội. Việc đảm bảo chất lượng xây dựng, tiện ích đầy đủ và an toàn cho người dân là điều cần thiết. Bên cạnh đó, việc phát triển nhà ở xã hội không chỉ dừng lại ở các công trình cao tầng mà cũng cần được xem xét mở rộng sang các khu nhà ở thấp tầng tại những địa phương phù hợp với nhu cầu thực tế.

Theo DNHN