Khám phá Sin Suối Hồ

Cả bản cùng làm du lịch cộng đồng

Trong tiếng của người Mông, Sin Suối Hồ có nghĩa là “suối có vàng”. 100% người dân sinh sống trong bản là người Mông với những nét đặc trưng: Sinh sống trong các căn nhà gỗ, nhà trình tường có kiến trúc đẹp và quanh nhà thường có hàng rào đá bao quanh. Từ một bản người Mông nhiều tệ nạn, đến nay đã trở thành bản du lịch cộng đồng không khói thuốc, sạch đẹp, văn minh, cuộc sống đổi thay ấm no, hạnh phúc.

Trưởng bản Vàng A Chỉnh chia sẻ, trước năm 1992, hầu hết người dân ở Sin Suối Hồ đều trồng cây thuốc phiện và nghiện thuốc phiện. Thuốc phiện đã làm đời sống người dân nơi đây trở lên mù mịt, đói rách, khốn khổ, bệnh tật và nhiều tệ nạn khác. Tuy nhiên, sau khi người dân được chính quyền địa phương tuyên truyền, hỗ trợ phá bỏ diện tích trồng thuốc phiện, cai nghiện và đầu tư phát triển kinh tế Sin Suối Hồ thay đổi rõ nét. Đặc biệt, từ khi phát triển du lịch cộng đồng, Sin Suối Hồ “lột xác”. Hiện bản không còn người nghiện ma túy, nhiều nhà khá giả nhờ làm làm du lịch homstay.

Cả bản cùng bàn và cùng nhau bắt tay làm du lịch. Việc đầu tiên cần làm để tạo dấu ấn của Bản chính là phải quy hoạch tổng thể một cách ngăn nắp, với những con đường sạch sẽ, những ngôi nhà mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Nhà nào cũng có sân vườn, với những chiếc cổng độc đáo được trang trí theo nhiều phong cách khác nhau, mỗi cách trang trí đều gắn với hình ảnh cuộc sống, phong tục tập quán của dân bản. Hộ nào làm dịch vụ lưu trú cộng đồng tại nhà dân (homestay) thì trước cổng hoặc trước nhà được gắn tấm biển tự thiết kế thủ công bằng dây thừng hoặc dây mây trông rất mộc mạc và thân thiện với môi trường, với đầy đủ tên, số điện thoại và được dịch sang tiếng Anh.

Điều đặc biệt về cách làm du lịch ở Sin Suối Hồ là có sự chuyên nghiệp hóa, cả bản cùng làm du lịch. Không chỉ những gia đình có homestay mới làm du lịch mà những gia đình khác chưa có điều kiện làm homestay đón du khách cũng có thể tham gia như: Làm hướng dẫn du khách leo núi, làm xe ôm. Phụ nữ bán nông sản, thổ cẩm, tham gia biểu diễn văn nghệ ẩm thực gắn liền với không gian trình diễn các công đoạn sản xuất đặc trưng.

So với các khu du lịch khác, mô hình có nhiều điểm mới: Xu hướng dân làm - dân hưởng đem lại động lực phát triển kinh tế bền vững cho người dân địa phương; toàn bộ nguồn thực phẩm được sử dụng là thực phẩm sạch, không hóa chất; mô hình du lịch đậm chất văn hóa và thấm đượm bản sắc dân tộc; du lịch gắn liền với tạo sinh kế nông nghiệp cho người dân. Bản Sin Suối Hồ cũng để lại ấn tượng trong lòng du khách nhờ cộng đồng người dân đoàn kết, thân thiện, hiếu khách, sống văn minh.

Tại Sin Suối Hồ còn có một "bảo tàng" ở chính giữa bản, trưng bày các nông cụ sản xuất, chiến đấu của người dân Mông qua các thời kỳ. Chợ du lịch truyền thống của người Mông, bán các sản vật địa phương như thuốc, thổ cẩm, ẩm thực ngay cạnh một sân khấu lớn được dựng ở trung tâm bản để biểu diễn các tiết mục văn nghệ.

Đến Sin Suối Hồ ngày cuối trong lịch trình 3 ngày, anh Phạm Ngọc Quỳnh cho biết, đoàn của anh gồm 4 người từ TP.HCM ra. Được trải nghiệm cuộc sống, sinh hoạt của đồng bào Mông, được thưởng thức các món ăn truyền thống như cá suối, thịt treo gác bếp, mèn mén, gà đen, rượu táo mèo, được uống thứ nước đặc trưng mà người dân bản tự pha từ thảo quả với mật ong rừng, đong trong những chiếc ống tre và được rót ra những chiếc cốc bằng tre, khiến đoàn của anh vô cùng ấn tượng. “Cảnh sắc, con người, nét văn hóa nơi đây rất tuyệt. Chúng tôi sẽ còn trở lại Sin Suối Hồ nhiều lần, vào các mùa khác nhau để cảm nhận được hết những vẻ đẹp và những điều thú vị nơi đây”, anh Phạm Ngọc Quỳnh chia sẻ.

Đời sống ấm no nhờ làm du lịch

Chủ tịch xã Sin Suối Hồ Chéo Quẩy Hòa cho biết, bản Sin Suối Hồ hiện có có 103 hộ dân với 595 nhân khẩu, trong đó 100% là người Mông, sống tập trung. Với khí hậu mát mẻ quanh năm, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, hoang sơ và những phong tục, tập quán sinh hoạt văn hóa đặc trưng cùng với phương thức lao động sản xuất thủ công truyền thống, bản Sin Suối Hồ đã trở thành bản du lịch cộng đồng từ năm 2015.

Với những ưu đãi về khí hậu, hiện nay Sin Suối Hồ đã trở thành thủ phủ của địa lan. Toàn bản hiện có 38.000 gốc địa lan cung cấp cho các tỉnh, mỗi năm thu nhập tới 3 tỷ. 103 hộ gia đình ở bản Sin Suối Hồ đều trồng phong lan và địa lan, ít thì vài chục chậu, nhiều lên đến vài trăm.

Vàng A Tủa, một người dân trong bản cho biết, hằng năm khoảng trước Tết Nguyên đán hai tháng cho đến hết tháng giêng năm sau, khách mua hoa đánh xe từ TP Lai Châu lên, từ Sa Pa (Lào Cai) sang, thậm chí cả từ Hà Nội cũng vượt hàng trăm cây số đến Sin Suối Hồ để lựa những chậu lan nổi tiếng ở vùng Tây Bắc này, với giá lên tới vài ba triệu đồng/chậu. Vàng A Tủa cho biết, ngoài trồng lan, gia đình anh và các hộ dân trong bản vẫn giữ cả nghề trồng ngô, nuôi dê, dệt thổ cẩm của người Mông. Đây cũng chính là những sản phẩm du lịch phục vụ du khách.

Cùng với địa lan, thì thảo quả cũng đang vừa là cây trồng mang giá trị kinh tế, vừa là sản phẩm du lịch độc đáo của Sin Suối Hồ. Nếu lên Bản vào khoảng tháng 9, tháng 10, du khách sẽ được lạc vào những rừng thảo quả thơm ngát, mà khi ra khỏi rừng, cả buổi, mùi hương vẫn còn vương vấn trên áo, trên tóc, như một sự lưu luyến của núi rừng.

Trưởng bản Sin Suối Hồ Vàng A Chỉnh cho biết thêm, những năm qua, nhờ làm kinh tế gắn với phát triển du lịch mà đời sống của người dân đã trở nên ấm no và truyền thống văn hóa dân tộc được giữ gìn. Hiện nay, ngoài trồng lan, trồng thảo quả để cung cấp sản phẩm cho các nơi, dân bản còn phát huy nghề dệt truyền thống để cung cấp các sản phẩm thổ cẩm cho du khách, cung cấp các dịch vụ lưu trú và các dịch vụ du lịch cho khách. Với mỗi khách lưu trú, mỗi đêm giá thuê phòng là 100.000 đồng, nếu có thêm dịch vụ ăn uống sẽ là 250.000/ khách.

Anh Vàng A Lử, một trong những thành viên của đội văn nghệ Bản cho biết, những tiết mục văn nghệ mô phỏng lại cuộc sống sinh hoạt thường ngày do chính người dân trong bản biểu diễn có sức thu hút khách du lịch rất lớn, vừa giúp người dân bảo tồn vốn văn hóa truyền thống, vừa tạo thu nhập cho người dân.

Trước đại dịch Covid-19, mỗi năm Bản đón tới 20.000-30.000 lượt khách, trong đó có cả khách nước ngoài như: Australia, Mỹ, Singapore... Năm nay, lượng khách du lịch đến Sin Suối Hồ có thấp hơn, nhưng cũng đang tăng dần đều. Chủ tịch Chéo Quẩy Hòa cũng như trưởng bản Vàng A Chỉnh hy vọng năm tới, lượng khách sẽ đạt được hoặc cao hơn mức trước dịch. Hy vọng thế, bởi con đường từ thành phố Lai Châu lên Bản đang được thi công, theo kế hoạch sẽ hoàn thành vào năm tới, sẽ đưa bước chân du khách nhanh đến với Sin Suối Hồ.

Chứng kiến cuộc sống ấm no hôm nay, người dân trong bản vẫn còn kể lại, hơn 20 năm trước, vẫn còn cảnh dân trong bản đào củ mài ăn qua ngày. Từ khi phát triển du lịch cộng đồng, đời sống bà con khấm khá. Đàn ông đã cai được rượu và ma túy, trẻ em đến trường học hành đầy đủ. Cuộc sống người dân ngày càng ấm no, vươn lên làm giàu…

Cùng với phát triển du lịch cộng đồng, với điều kiện khí hậu thuận lợi, Sin Suối Hồ hiện vươn mình trở thành vựa địa lan lớn của vùng Tây Bắc. Nhiều gia đình trong bản có mức thu nhập tăng đáng kể nhờ trồng và bán địa lan cho khách du lịch. Đến nay 100% hộ trong bản đều trồng địa lan, nhà nào ít thì vài chục chậu, nhà nào nhiều thì khoảng 500 - 600 chậu. Anh Vàng A Giàng, chủ một vườn lan ở Sin Suối Hồ cho biết: “Trung bình mỗi hộ dân ở đây thu nhập 30 - 50 triệu đồng/năm nhờ trồng lan. Những hộ vừa làm dịch vụ homestay vừa trồng địa lan còn thu tới 200 - 300 triệu đồng/năm".