Tăng tỉ lệ nội địa hoá trong ngành công nghiệp Việt Nam: Thách thức của doanh nghiệp

Tăng tỉ lệ nội địa hoá đang trở thành một trong những chiến lược quan trọng mà nhiều doanh nghiệp sản xuất công nghiệp tại Việt Nam đang theo đuổi. Hiện nay, việc đạt được tỉ lệ nội địa hoá mong muốn trong các ngành công nghiệp gặp nhiều thách thức.

Việc tăng tỉ lệ nội địa hoá đang trở thành một trong những chiến lược quan trọng mà nhiều doanh nghiệp sản xuất công nghiệp tại Việt Nam đang theo đuổi. Chiến lược này giúp hạ giá thành sản phẩm, giảm thiểu rủi ro, đảm bảo nguồn nguyên liệu và tránh phụ thuộc quá mức vào thị trường nhập khẩu. Tuy nhiên, hiện nay, việc đạt được tỉ lệ nội địa hoá mong muốn trong các ngành công nghiệp vẫn gặp nhiều thách thức.

Theo Quyết định số 1643/QĐ-TTg năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ, chiến lược phát triển ngành dệt may và da giày Việt Nam đã được phê duyệt. Mục tiêu của chiến lược này là đạt tỉ lệ nội địa hoá trong ngành dệt may từ 51% đến 55% cho giai đoạn 2021-2025 và từ 56% đến 60% cho giai đoạn 2026-2030. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu về tính bền vững môi trường và nguồn cung vải trong nước.

Theo ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), ngành dệt may Việt Nam chưa thực sự tự chủ về nguyên phụ liệu đầu vào, đặc biệt là vải và dệt nhuộm. Ngành dệt may đang phối hợp với Bộ Công Thương để xây dựng các khu công nghiệp dệt may lớn có hệ thống xử lý nước thải và bảo vệ môi trường, nhằm đáp ứng nhu cầu nguồn nguyên liệu cho ngành này. Để phát triển và cạnh tranh trên thị trường, các doanh nghiệp cần chuyển từ gia công sang các phương thức cao hơn, và điều kiện tiên quyết là phải chủ động được nguồn cung vải. Nếu không gia tăng sản xuất vải và tự chủ nguyên liệu tại chỗ, doanh nghiệp dệt may Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với các quốc gia có chi phí lao động rẻ như Bangladesh và Ấn Độ.

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu là nguyên nhân khiến giá thành sản phẩm của các doanh nghiệp Việt Nam tăng cao, gây khó khăn trong việc cạnh tranh trên thị trường. Đồng thời, sự phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu từ nước ngoài cũng ảnh hưởng đáng kể đến các ngành sản xuất công nghiệp tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Quốc Anh, Chủ tịch Hội Caosu nhựa TP Hồ Chí Minh, nhấn mạnh rằng Việt Nam có lợi thế về nguyên liệu cao su thiên nhiên, nhưng lại phụ thuộc vào nguyên liệu cao su kĩ thuật nhập khẩu. Việc tăng tỉ lệ nội địa hoá không chỉ là xu hướng của các doanh nghiệp trong nước mà cả các doanh nghiệp FDI mới đầu tư vào Việt Nam cũng quan tâm, nhằm tăng sự tự chủ sản xuất và lợi nhuận. Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) trong tháng 5 năm 2023 ước tính tăng 2,2% so với tháng trước đó và tăng 0,1% so với cùng kỳ năm trước.

Theo ông Phạm Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và các Hiệp định Thương mại tự do, doanh nghiệp Việt Nam cần tham gia vào chuỗi giá trị cao hơn. Ông nhấn mạnh rằng hiện nay, doanh nghiệp sản xuất trong nước vẫn chưa hoàn toàn làm chủ nguyên liệu, chưa có sản phẩm công nghiệp thương hiệu Việt Nam với công nghệ và giá trị cao, cũng chưa tham gia sâu vào các chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo Đề án Tái cơ cấu ngành Công Thương đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu trở thành một nước có nền công nghiệp hiện đại, thuộc nhóm quốc gia có năng lực cạnh tranh công nghiệp và có giá trị gia tăng cao trong chuỗi giá trị toàn cầu. Để đạt được mục tiêu này, việc phát triển nền công nghiệp tự chủ và gia tăng tỉ lệ nội địa hoá trong toàn ngành công nghiệp là một trong những nhiệm vụ quan trọng.

Mặc dù việc tăng tỉ lệ nội địa hoá đang gặp nhiều thách thức, nhưng nó cũng mang đến triển vọng phát triển bền vững cho ngành công nghiệp Việt Nam. Để thực hiện thành công chiến lược này, cần sự đồng thuận và hỗ trợ từ phía chính phủ, các cơ quan quản lý và các doanh nghiệp trong ngành. Đồng thời, cần đẩy mạnh đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, cải thiện quy trình sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng và tăng cường đào tạo nguồn nhân lực chất lượng. Chỉ khi đạt được mức nội địa hoá cao hơn, ngành công nghiệp Việt Nam mới có thể tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế và đóng góp tích cực vào nền kinh tế quốc gia.

Nguồn: Doanhnghiephoinhap.vn